'لئون پانه تا' وزیر دفاع امریكا نیز همسو با رئیس سازمان اطلاعات امریكا در یك كنفرانس خبری همین ادعا را تكرار كرد و گفت كه هنوز نقش القاعده در سوریه مشخص نشده است.
در پی انتشار این خبر برخی از سران دو تشكل موسوم به 'شورای ملی سوریه' و 'ارتش آزاد سوریه' در گفت و گو با رسانه های عربی به این خبر واكنش نشان دادند و ادعا كردند كه هیچ نیرویی از القاعده در میان مخالفان نظام سوریه نیستند.
برخی از سران گروه های مخالف نظام سوریه پا را فراتر گذاشتند و اعلام كردند كه اگر حضور آنها در سوریه ثابت شود با آنها خواهند جنگید.
سازمان اطلاعاتی امریكا برای اثبات حضور نیروهای القاعده در سوریه، دو انفجار یك ماه قبل در دمشق و انفجار در حلب را به این تشكل نسبت داد و تاكید كرد كه مواد به كار رفته در انفجار و نحوه عملیات انجام شده همچون اقدامات القاعده در عراق است، اما مخالفان آن را به شدت رد كرده اند و عامل این انفجارها را نظام سوریه خوانده اند.
مخالفان با این استدلال كه 'انفجارهای مزبور پس از نماز جمعه رخ داد و القاعده تشكلی عقیدتی است'، انتساب این انفجارها به القاعده را رد كرده اند.
برخی از كارشناسان در خصوص امكان حضور القاعده در سوریه معتقدند كه پس از قتل اسامه بن لادن رهبر این تشكل، بدنه القاعده در حالتی از سراسیمگی به سر برده و از آنجایی كه عرصه عراق نیز برای آنها تنگ شده در پی فرصت مناسبی بوده است تا بار دیگر خود را سازماندهی كند و در منطقه عرض اندام كند.
این كارشناسان با اشاره به برخی شواهد و قرائن از جمله انتشار خبرهایی در دو سه سال اخیر مبنی بر نفوذ نیروهای تندرو و تكفیری به عراق و همچنین تلاش سران عربستان سعودی برای اعمال نفوذ در صحنه سوریه، بر این باورند كه القاعده با اشاره تلویحی سران عربستان و با چراغ سبز امریكا فعالیت خود را در سوریه آغاز كرده اند.
آنها می گویند كه براندازی نظام سوریه برای عربستان از اهمیت زیادی برخوردار است زیرا ریاض پس از شكست دیپلماتیك در لبنان (سقوط دولت رفیق حریری) و عراق (ناكامی در انتصاب ایاد علاوی به نخست وزیری) اكنون بعید نیست با بهره گیری از جناح سیاسی موافق خود در لبنان و سلفی های شمال این كشور به هر نحو ممكن در منطقه نقش آفرینی كند.
كارشناسان برای اثبات دیدگاه خود می گویند از آنجایی كه معارضه سوریه با توجه به اختلافات عمیق میان آنها پس از گذشت حدود یك سال نتوانسته است متحد شود و پایگاه مردمی در داخل سوریه پیدا كند و یا در سران این كشور نفوذ یابد، واشنگتن به این فكر افتاد تا از حربه و اهرم فشار خود (القاعده) استفاده كند تا به مثابه هشداری برای مخالفان نظام مبنی بر ضرورت ایجاد اتحاد و تلاش برای یكسره كردن كشمكش جاری به نفع آنها و امریكا باشند، زیرا هرقدر زمان می گذرد نظام سوریه فرصت بیشتری برای حل مشكلات خود می یابد و پاكسازی اخیر برخی شهرها از وجود سلاح غیر قانونی و دستگیری برخی عناصر مسلح را دلیلی بر این امر می دانند.
ذكر این نكته ضروری است كه مخالفان نظام سوریه علاوه بر ناهمگون بودنشان در زمینه های عقیدتی در نحوه اقدامات تاكتیكی خود نیز تفاوت دیدگاه دارند به نحوی كه توافقنامه میان 'شورای ملی سوریه' كه در استانبول با حمایت غرب اعلام موجودیت كرد و گروهی از مخالفان داخلی در دو ماه قبل، پس از گذشت 48 ساعت لغو شد و یا اینكه بسمه القضمانی سخنگوی شورای ملی سوریه اظهاراتی در حمایت از رژیم صهیونیستی و ضرورت همسایگی آن با عرب ها صحبت كرده بود كه به مذاق مخالفان اسلامگرا خوش نمی آید.
از سوی دیگر عده ای از كارشناسان مطرح كردن حضور القاعده در سوریه از سوی مسئولان سوری را نیز تاكتیكی برای هشدار دادن به مردم این كشور می دانند تا از نظام حاكم با تمام وجود حمایت كنند.
از دیدگاه مسئولان سوری با توجه به اقدامات القاعده در عراق، این نگرانی در مردم به وجود آمده است كه در صورت حضور فعال القاعده در سوریه اوضاع به سمت درگیری طایفه ای پیش خواهد رفت و با توجه به حضور علوی ها در منطقه (تركیه، سوریه ولبنان) ابعاد این درگیری گسترش خواهد یافت.
این كارشناسان اعلام حضور القاعده در سوریه را اقدامی اغراق آمیز می دانند و می گویند القاعده به آن مفهومی كه قبلا در افغانستان وعراق فعالیت می كرد، در سوریه حضور ندارد و منظور هر دو طرف امریكا و سوریه از القاعده همان سلفی های تندرو وابسته به عربستان هستند وایمن الظواهری رهبر القاعده از این فرصت استفاده كرد تا یك بار دیگر حضور القاعده را (با بهره گیری از نیروهای سلفی سوری خارج از تشكل القاعده) در خاورمیانه اعلام كند.
به رغم تحولات سریع و گسترده در سوریه و تعدد بازیگران منطقه ای و بین المللی، سرانجام معلوم خواهد شد كه آیا اعلام حضور القاعده در این كشور اقدامی فریبكارانه است و یا اینكه در راستای تغییر تاكتیك های امریكا و برخی كشورهای عرب خلیج فارس برای ایجاد تشكل های مخالف جدید در صحنه است.
خاورم**1431